طرحواره درمانی چیست و انواع آن کدام‌اند؟

طرحواره درمانی چیست؟

طرحواره درمانی (اسکیماتراپی) یا “تراپی شماتیک” یا “تراپی نقش‌آفرینی” یک روش درمانی است که در آن، فرد با استفاده از نقش‌های خاصی که در یک حوزه خاص تعریف شده‌اند، به بهبودی و درمان مشکلات خود می‌پردازد. در این روش، فرد به عنوان بازیگر نقش می‌پذیرد و نقش‌های مختلفی را بازی می‌کند، به همراه تغییراتی در رفتار و احساسات خود.

در این روش، تمرکز بر روی تجربه فرد از نقش‌های مختلف است و ایده این است که بازی در نقش‌های مختلف، فرد را درک بهتری از خود و دیگران و روابط اجتماعی بهتری را فراهم می‌کند. بازی در نقش‌های مختلف می‌تواند به فرد کمک کند تا به تجربه‌های جدید، رفتارهای مختلف و تغییراتی در احساسات خود دسترسی پیدا کند.

تراپی شماتیک معمولاً توسط روان‌درمانگران و مشاوران استفاده می‌شود و می‌تواند در درمان افراد با مشکلات مختلفی از جمله اضطراب، افسردگی، اعتیاد، اختلالات خوردن و… مؤثر باشد.

انواع طرحواره درمانی

طرحواره درمانی یا تراپی شماتیک، شامل انواع مختلفی است که به طور کلی به دو دسته اصلی تقسیم می‌شوند:

• طرحواره درمانی فردی: در این نوع از اسکیماتراپی، فرد با روان‌درمانگر خود کار می‌کند. در این روش، فرد به عنوان بازیگر نقش می‌پذیرد و در نقش‌های مختلفی که در یک حوزه خاص تعریف شده‌اند، بازی می‌کند. هدف این روش، بهبود روابط اجتماعی، بهبود خودشناسی و احساس بهتر از خود است.
• طرحواره درمانی گروهی: در این نوع از اسکیماتراپی، چند نفر به صورت همزمان و در یک محیط گروهی با روان‌درمانگر خود کار می‌کنند. در این روش، اعضای گروه بازیگر نقش می‌پذیرند و در نقش‌های مختلفی که در یک حوزه خاص تعریف شده‌اند، بازی می‌کنند. هدف این روش، بهبود روابط اجتماعی، بهبود خودشناسی و احساس بهتر از خود و دیگران در گروه است.

همچنین، برخی از انواع تراپی شماتیک شامل:

• تراپی شماتیک خانواده: در این نوع از اسکیماتراپی، اعضای خانواده با روان‌درمانگر خود کار می‌کنند. هدف این روش، بهبود روابط خانوادگی و حل مشکلات خانواده است.
• اسکیماتراپی کودکان: در این نوع از تراپی شماتیک، کودکان با روان‌درمانگر خود کار می‌کنند. این روش به کودکان کمک می‌کند تا به بهبود خودشناسی، روابط اجتماعی و توانایی‌های ارتباطی خود برسند.
• تراپی شماتیک اعتیاد: در این نوع از اسکیماتراپی، افرادی که به مواد مخدر و یا الکل اعتیاد دارند، با روان‌درمانگر خود کار می‌کنند. هدف این روش، کمک به افراد برای ترک اعتیاد است.
• تراپی شماتیک اختلالات خوردن: در این نوع از اسکیماتراپی، افرادی که اختلالات خوردن دارند، با روان‌درمانگر خود کار می‌کنند. هدف این روش، بهبود روابط اجتماعی، بهبود خودشناسی و رفع مشکلات اختلال خوردن.
• اسکیماتراپی افسردگی: در این نوع از تراپی شماتیک، افرادی که با افسردگی مبتلا هستند، با روان‌درمانگر خود کار می‌کنند. هدف این روش، کمک به افراد برای کاهش علائم افسردگی و بهبود خودشناسی و روابط اجتماعی است.
• طرحواره درمانی اضطراب: در این نوع از اسکیماتراپی، افرادی که با اضطراب مبتلا هستند، با روان‌درمانگر خود کار می‌کنند. هدف این روش، کمک به افراد برای کاهش علائم اضطراب و بهبود خودشناسی و روابط اجتماعی است.
• تراپی شماتیک تحریک حسی: در این نوع از اسکیماتراپی، فرد با استفاده از تحریکات حسی مختلف، به بهبود خودشناسی، روابط اجتماعی و کاهش علائمی مانند اضطراب و افسردگی می‌رسد.

هر نوع از تراپی شماتیک، به منظور کمک به فرد برای بهبود خودشناسی، روابط اجتماعی و حل مشکلات احساسی و رفتاری او، طراحی شده است.

طرحواره درمانی برای چه کسانی مناسب است؟

طرحواره درمانی یک روش درمانی گسترده است که برای افرادی که با مشکلات روانی و احساسی مختلفی مواجه هستند، مناسب است. این روش می‌تواند برای درمان افرادی که با مشکلاتی مانند اضطراب، افسردگی، اعتیاد، اختلالات خوردن، اختلالات خواب و بیشتر مواجه هستند، مؤثر باشد. همچنین، اسکیماتراپی برای افرادی که مشکلاتی در روابط اجتماعی خود دارند، نیز مناسب است.

علاوه بر این، اسکیماتراپی برای افرادی که به دنبال بهبود خودشناسی، توانایی‌های ارتباطی، روابط خود با دیگران، و بهبود کیفیت زندگی خود هستند، مناسب است. همچنین، افرادی که به دنبال یادگیری راه‌های جدید برای مدیریت احساسات خود هستند، می‌توانند از تراپی شماتیک بهره ببرند.

در کل، اسکیماتراپی برای افرادی مناسب است که به دنبال روشی متفاوت برای درمان احساسات و رفتارهای نامطلوب خود هستند و تمایل دارند تا با استفاده از نقش‌های مختلف، با احساسات خود آشنا شوند و روابط خود را با دیگران بهبود بخشند.

تکنیک های طرحواره درمانی

طرحواره درمانی یک روش درمانی گسترده است که از تکنیک‌های مختلفی برای بهبود وضعیت افراد استفاده می‌کند. برخی از تکنیک‌های تراپی شماتیک عبارت‌اند از:

• تکنیک نقش‌های عملی: در این تکنیک، فرد بازیگر نقش‌های مختلفی را بازی می‌کند تا با احساسات و رفتارهای خود آشنا شود و روابط خود را با دیگران بهبود بخشد.
• تکنیک تجربه‌های جسمی: در این تکنیک، فرد با تجربه‌های جسمی مختلفی مانند تمرین‌های تنفسی، تمرینات یوگا و ماساژ آشنا می‌شود تا به کنترل احساسات خود بپردازد.
• تکنیک تصویرسازی: در این تکنیک، فرد از تصویرسازی برای کمک به کاهش اضطراب و درمان فوبیاها استفاده می‌کند.
• تکنیک حرکات چشم: در این تکنیک، فرد به دنبال حرکات چشمی خاص می‌پردازد تا به کاهش اضطراب و بهبود خاطرات ناخوشایند بپردازد.
• تکنیک موضوعات مساعد: در این تکنیک، فرد با رویارویی با موضوعاتی که باعث اضطراب و استرس می‌شوند، مواجه می‌شود تا به بهبود خودشناسی و مهار احساساتش بپردازد.
• تکنیک بازخورد: در این تکنیک، فرد با بازخورد از دیگران درباره رفتارهای خود، آشنا می‌شود و در طول زمان بهبود می‌یابد.
• تکنیک پرسش‌های باز: در این تکنیک، فرد با پرسش‌های باز و محافظه‌کارانه، به کشف احساسات و رفتارهای خود پرداخته و بهبود می‌یابد.
• تکنیک حل مسئله: در این تکنیک، فرد با استفاده از روش‌های حل مسئله، به حل مشکلات خود می‌پردازد و به بهبود رفتارهای خود می‌رسد.

این تکنیک‌ها تنها نمونه‌ای از تکنیک‌های طرحواره درمانی هستند و در ترکیب با یکدیگر می‌توانند به بهبود وضعیت افراد کمک کنند. همچنین، روان‌درمانگر باید با انتخاب تکنیک‌های مناسب برای هر فرد، به درمان مؤثری برای آن فرد بپردازد.

طرحواره یانگ

طرحواره یانگ یکی از روش‌های پرکاربرد در اسکیماتراپی است. این روش بر اساس نظریهٔ توازن‌های معنوی و اجتماعی یانگ که در فلسفهٔ شرقی ریشه دارد، توسعه یافته است. طرحواره یانگ با تمرکز بر توازن بین دو نیروی مختلف در انسان (مانند دو نیروی خوب و بد، نیروی مردانه و زنانه، نیروی شادی و غم و غیره)، به ارتقای روانی و جسمی فرد کمک می‌کند.

طرحواره یانگ برای درمان مشکلات روانی از قبیل افسردگی، اضطراب، اختلالات خوردن، اعتیاد و بسیاری موارد دیگر، به کار می‌رود. این روش با استفاده از تمرینات تنفسی، تمرینات یوگا، تمرینات انرژی‌زایی و مدیتیشن، به بهبود رفتارها و احساسات فرد کمک می‌کند.

در طرحواره یانگ، فرد با توجه به نیروهای مختلف درون خود، به شناخت بهتر از خود و بهبود خودشناسی خود می‌پردازد. همچنین، در این روش، دو نیروی مختلف را متحد می‌کنند و به تعادل بین آنها می‌رسند. به عنوان مثال، با ترکیب نیروی شادی و نیروی غم، فرد به تعادل در حالت‌های مختلفی که در زندگی مواجه می‌شود، می‌رسد.

در کل، طرحواره یانگ یک روش درمانی مؤثر است که با استفاده از تمرینات مختلف، بهبود رفتارها و احساسات فرد را بهبود می‌بخشد و به تعادل درونی فرد کمک می‌کند.

تفاوت روانکاوی و طرحواره درمانی

روانکاوی و طرحواره درمانی دو روش درمانی متفاوت هستند و از دیدگاه‌های مختلفی به مشکلات روانی و احساسی نگریسته و از روش‌های مختلفی برای درمان استفاده می‌کنند. برخی از تفاوت‌های اصلی بین روانکاوی و اسکیماتراپی عبارت‌اند از:

• نگرش و رویکرد: روانکاوی به دنبال شناخت و درک عمیق‌تر از نیازها، احساسات و تجربیات فرد است. در حالی که اسکیماتراپی بر روی تعاملات اجتماعی و رفتارهای فرد تمرکز دارد.
• روش‌های درمانی: روانکاوی از روش‌هایی مانند بحث و تحلیل، تمرینات روانی و تحلیل رؤیا استفاده می‌کند. در حالی که تراپی شماتیک از روش‌هایی مانند نقش‌های عملی، تصویرسازی، تمرینات جسمی و مدیتیشن استفاده می‌کند.
• مدت زمان درمان: روانکاوی به طور معمول برای دوره‌های درمانی طولانی مدت استفاده می‌شود، در حالی که تراپی شماتیک معمولاً در دوره‌های کوتاه‌تری اعمال می‌شود.
• هدف درمان: هدف اصلی روانکاوی، شناخت و درک عمیق‌تر از خود و تجربیات شخصی فرد است. در حالی که هدف اسکیماتراپی، بهبود رفتارها و احساسات فرد و بهبود روابط اجتماعی است.

در کل، روانکاوی و اسکیماتراپی دو روش درمانی متفاوت هستند که هر یک از روش‌های خود برای درمان مشکلات روانی و احساسی استفاده می‌کنند. انتخاب بین این دو روش، بسته به نیازها و مشکلات شخصی، به عهدهٔ روان‌درمانگر است.

طرحواره درمانی در کلینیک روانشناسی راه آرامش

اسکیماتراپی یکی از روش‌های متداول در کلینیک‌های روانشناسی است و به عنوان یک روش درمانی مؤثر برای بهبود رفتارها و احساسات فرد مطرح است. در کلینیک روانشناسی راه آرامش نیز این روش درمانی به عنوان یکی از روش‌های مورد استفاده واقع می‌شود.

طرحواره درمانی در کلینیک روانشناسی راه آرامش با استفاده از تمرینات تنفسی، تمرینات یوگا، تمرینات انرژی‌زایی و مدیتیشن، به بهبود رفتارها و احساسات فرد کمک می‌کند. این روش به خصوص برای درمان افسردگی، اضطراب، اختلالات خوردن، اعتیاد و بسیاری موارد دیگر، مؤثر است.

در کلینیک روانشناسی راه آرامش، با توجه به نیازهای شخصی، برنامه درمانی مناسب برای هر فرد تدوین می‌شود. این برنامه درمانی شامل تمرینات مختلفی مانند تمرینات تنفسی، تمرینات یوگا، تمرینات انرژی‌زایی و مدیتیشن است که به بهبود رفتارها و احساسات شخصی و ارتقای روحیه و انرژی فرد کمک می‌کند.

در کل، اسکیماتراپی یک روش درمانی مؤثر است که در کلینیک روانشناسی راه آرامش نیز به عنوان یکی از روش‌های مورد استفاده به شمار می‌رود. این روش با استفاده از تمرینات مختلف، به بهبود رفتارها و احساسات فرد، بهبود روابط اجتماعی و بهبود کیفیت زندگی کمک می‌کند. برای راهنمایی بیشتر می‌توانید با کارشناسان مجرب کلینیک راه آرامش در ارتباط باشید.