طرحواره بازداری هیجانی چیست؟
طرحواره بازداری هیجانی (Emotional Inhibition Schema) یکی از طرحواره‌های اصلی است که ممکن است در افراد وجود داشته باشد. این طرحواره معمولاً به شکل الگوی تکرارشونده‌ای در ذهن شخص شکل می‌گیرد و می‌تواند به شخصیتی سخت و انعطاف‌ناپذیر منجر شود.
افرادی که درگیر طرحواره بازداری هیجانی هستند، ممکن است به نظر بی‌احساس و بی‌عاطفه بیایند، زیرا توانایی مدیریت و بیان هیجانات خود را ندارند.
آنها معمولاً احساسات خود را به شدت کنترل می‌کنند و ابراز هیجانات برایشان به عنوان یک رفتار خطرناک محسوب می‌شود. این طرحواره می‌تواند در نتیجه تجربه‌های قبلی، فرهنگ، خانواده و باورهای شخصی شکل بگیرد.
در بسیاری از فرهنگ‌ها، کنترل هیجانات و بازداری خود به عنوان یک فضیلت اخلاقی و ارزشمند محسوب می‌شود. این ایده در جامعه می‌تواند به تشدید طرحواره بازداری هیجانی منجر شود، به ویژه در مورد زنان که معمولاً انتظار می‌رود کنترل احساسات و بازداری از بیان هیجانات را نشان دهند. این مسئله می‌تواند در جامعه و خانواده به وجود آید و تأثیر بر روی افرادی که در این طرحواره گرفتار هستند را داشته باشد.
مهم است بدانید که این ایده‌ها و باورها از فرهنگ به فرهنگ متفاوتی ممکن است متغیر باشند و ممکن است در برخی فرهنگ‌ها طرحواره بازداری هیجانی بیشتر ترویج شود در حالی که در برخی دیگر این موضوع ممکن است کمتر تأکید شود. برای فهم بهتر این مسئله، ممکن است لازم باشد به فرهنگ و جوامع خاصیتان که در آن زندگی می‌کنید، توجه کنید.
در نهایت، مهارت در مدیریت هیجانات و احساسات مهم است و می‌تواند به رشد شخصی و روابط سالم کمک کند. به هر حال، می‌توانید با تمرین و آگاهی بیشتر در مورد خودتان و احساساتتان، بهبود بخشیدن به مهارت‌های مدیریت هیجاناتو بازگشت قدرت عاطفی به زندگی خود کمک کنید.
مهم‌ترین ویژگی افرادی با طرحواره بازداری هیجانی
ویژگی‌های طرحواره بازداری هیجانی معمولاً با تجربه‌های واقعی افرادی که با این طرحواره گرفتار هستند، همخوانی دارند. افرادی که با طرحواره بازداری هیجانی زندگی می‌کنند، ممکن است به شدت اجتناب کنند و از بیان هیجانات خودداری کنند.
آنها معمولاً احساسات خود را کنترل می‌کنند و ممکن است ترجیح دهند به جای بیان هیجانات، بی‌تفاوتی عاطفی نشان دهند. هدف آنها ممکن است جلوگیری از از دست دادن کنترل بر هیجاناتشان باشد و از این رو در تلاش برای کنترل تمایلات پرخاشگرانه خود باشند.
همچنین، این افراد ممکن است در روابط بین فردی به جای صمیمت، خویشتن‌داری را ترجیح دهند و از بیان هیجانات و آسیب‌پذیری خودداری کنند. آنها ممکن است ترس داشته باشند که اگر هیجاناتشان را بیان کنند، کنترل خود را از دست بدهند و نتیجه‌ای مانند رها شدن یا طرد شدن را تجربه کنند.
با توجه به تجربه‌هایشان، این افراد ممکن است به طرز غیرعادی‌ای درگیر کنترل هیجانات و جلوگیری از بروز آنها شوند. گاهی اوقات به حدی که فراموش می‌کنند چگونه رفتارهای طبیعی و عادی را انجام دهند و از تفریح لذت ببرند.
همچنین، این افراد ممکن است هیجانات مثبت مانند خوشحالی، عشق، دوست داشتن و همچنین برانگیختگی جنسی را نیز بازداری کنند و توانایی بیان آنها را نداشته باشند. آنها معمولاً تأکید زیادی بر عقلانیت و کنترل دارند و این تمایل ممکن است به صورت افراطی باشد.
به علت کنترل بیان هیجاناتشان و جلوگیری از بروز آنها، این افراد معمولاً در روابط متخاصم با دیگران قرار می‌گیرند و ممکن است دلخوری داشته باشند.
همچنین، آنکته‌ای که اشاره کردید درباره ورود افراد با طرحواره بازداری هیجانی به رابطه عاشقانه با افرادی که بسیار هیجانی و تکانشی هستند، نیز صحیح است. علت این واقعه ممکن است به دلیل جنبه‌های سالم شخصیت و تمایل به ظهور کودکانگیخته درونی باشد.
مهم است که توجه داشته باشید که این شرح و ویژگی‌ها تنها توصیفی کلی است و ممکن است در هر فردی متفاوت باشد. همچنین، این ویژگی‌ها نباید به طور قطعی در نظر گرفته شوند و برای تشخیص یک اختلال روانی خاص، نیاز به ارزیابی توسط متخصصین روانشناسی یا روانپزشکی دارد.
اگر این ویژگی‌ها در شخصیت خود یا در فردی دیگری که می‌شناسید قابل مشاهده هستند و نگرانی شدیدی به وجود آمده است، توصیه می‌کنیم با متخصصین کلینیک روانشناسی راه آرامش در ارتباط باشید.
ریشه های تحولی طرحواره بازداری هیجانی
در سنین پایین، کودکان هنوز در فرآیند یادگیری نحوه مدیریت و بیان هیجانات خود هستند. آنها احساسات قوی را تجربه می‌کنند اما هنوز نمی‌دانند چگونه به درستی با آنها برخورد کنند. این می‌تواند موجب شدت و قدرت بیشتر بیان هیجانات در کودکان شود.
پاسخ والدین و محیط خانواده به احساسات کودکان در این مرحله بسیار مهم است. اگر والدین به درستی و با صبر و توجه به احساسات کودکان واکنش نشان دهند، کودکان می‌توانند یاد بگیرند که چگونه به درستی با هیجانات خود برخورد کنند. اما در صورتی که والدین بی‌توجه یا سخت‌گیر باشند، ممکن است طرحواره‌های منفی مانند بازداری هیجانی در کودکان شکل بگیرد.
عوامل محیطی مختلف نیز می‌توانند نقشی در شکل‌گیری طرحواره بازداری هیجانی در کودکان داشته باشند. برخی از این عوامل شامل:
- خانواده سخت‌گیر و محدودکننده: والدینی که قوانین سخت و محدودیت‌های زیادی برای کودکان تعیین می‌کنند، ممکن است باعث ترس و بازداری از بیان هیجانات در کودکان شوند.
- مسخره کردن و تحقیر کودک: وقتی که احساسات کودکان به جای تحتمسخره گرفته شوند و به آنها احساس شرم و تحقیر وارد شود، آنها ممکن است تلاش کنند برای جلوگیری از بروز هیجانات خود.
- سرکوب احساسات توسط اعضای خانواده: اگر در خانواده احساسات بیان نشود و سرکوب شود، کودکان نمونه برداری کرده و هیجانات خود را سرکوب خواهند کرد.
- آموزش کنترل هیجانی نادرست: ممکن است والدین به کودکان خود آموزش دهند که چگونه هیجانات خود را با رفتارهای نادرست مانند خشونت یا خشم بروز دهند.
- نمونه برداری از رفتار والدین: والدینی که احساسات خود را نه با کلمات و جملات، بلکه در رفتارهای خود نشان می‌دهند، می‌توانند به کودکان نشان دهند که باید هیجانات خود را سرکوب کنند.
- سبک شخصیتی کودک: برخی کودکان به‌گونه‌ای هستند که احساسات خود را به‌روز نمی‌دهند و تمایلی به بیان هیجانات ندارند. این نوع سبک شخصیتی می‌تواند باعث بازداری هیجانی در کودک شود.
تله زندگی بازداری هیجانی به کودکان یاد می‌دهد که حتی در شرایط امن نیز نمی‌توانند به آزادی هیجانی و باز و پذیرا بودن اجازه دهند یا هیجانات خود را به‌راحتی بروز دهند. این می‌تواند در طول زمان به مشکلات روانی مانند اضطراب، افسردگی و مشکلات ارتباطی در کودکان منجر شود.
با این حال، با توجه به آگاهی از این مسائل، والدین و محیط خانواده می‌توانند بهبود‌های قابل توجهی در شکل‌گیری روند ابراز هیجانی سالم در کودکان خود ایجاد کنند.
این شامل ایجاد یک محیط پذیرا، انعطاف‌پذیر و خود آگاهی در خانواده است که به کودکان اجازه می‌دهد هیجانات خود را آزادانه بیان کنند و یادگیری درست راجع به مدیریت هیجانات و برخورد با آنها را تجربه کنند. همچنین، می‌توان از روش‌های مانند گفتگو، شنیدن فعال و ارائه حمایت به کودکان استفاده کرد تا آنها را در یادگیری هماهنگی هیجانی کمک کنیم.
درمان طرحواره بازداری هیجانی
مدیریت طرحواره بازداری هیجانی می‌توانند به شما در خودآگاهی بیشتر و بهبود روابط شما با دیگران کمک کنند. با این حال، مهم است به این نکته توجه داشته باشید که حل مشکلات مرتبط با طرحواره بازداری هیجانی ممکن است زمان بر باشد و نیاز به صبر و تمرین داشته باشد.
مراجعه به یک متخصص درمانگر می‌تواند بسیار مفید باشد. یک روانشناس یا مشاور متخصص درمانگر می‌تواند با شما در مورد تجربیات شما صحبت کند و به شما مهارت‌های لازم را بیاموزد تا بتوانید با طرحواره بازداری هیجانی خود کنار بیایید. آنها می‌توانند به شما راهنمایی کنند تا باورهای منفی خود را شناسایی کنید و آنها را با باورهای مثبت جایگزین کنید.
به‌علاوه، مراقبت از سلامت روانی و جسمی خود نیز بسیار مهم است. انجام تمرینات تنفسی، مدیتیشن، یوگا، و ورزش می‌تواند به شما کمک کند تا استرس و اضطراب را کاهش دهید و احساس آرامش و تعادل را تقویت کنید. همچنین، ایجاد روزمره‌های سالم مانند خواب کافی، تغذیه مناسب و استراحت منظم می‌تواند سلامت شما را تقویت کند.
در نهایت، حمایت از خانواده و دوستان نیز می‌تواند در فرایند درمان کمک کننده باشد. با اشتراک گذاری تجربیات و احساسات خود با افراد قریب‌الوفا، می‌توانید احساس پشتیبانی و قبول شدن داشته باشید.
با این روش‌ها و همکاری با متخصصان مججموعه کلینیک روانشناسی راه آرامش، می‌توانید بهترین راه‌حل‌ها را برای مدیریت و بهبود طرحواره بازداری هیجانی خود پیدا کنید، برای کسب طالاعات بیشتر نیز با کارشناسان مجموعه راه آرامش در ارتباط باشید.
